هفته ششم لیگ برتر فوتبال دیروز با انجام 8 مسابقه برگزار شد که در یکی از آنها پرسپولیس بعد از ۳ هفته ناکامی سرانجام طعم برد را در لیگ برتر چشید و با پیروزی برابر صنعت نفت آبادان به رده چهارم جدول صعود کرد تا در فاصله یک امتیازی استقلال قرار بگیرد. در آخرین دیدار از هفته ششم لیگ برتر فوتبال ۲ تیم پرسپولیس تهران و صنعت نفت آبادان به مصاف هم رفتند که این مسابقه با نتیجه یک بر صفر به سود پرسپولیس ‏‬به پایان رسید. در این بازی میلاد سرلک (۷۲) برای پرسپولیس گلزنی کرد تا این تیم بعد از ۳ هفته دوباره طعم پیروزی را بچشد. با این برد، پرسپولیس ۱۱ امتیازی شد و به رده چهارم جدول صعود کرد تا در فاصله یک امتیازی با استقلال قرار بگیرد. از اتفاقات مهم این دیدار می‌شود به چند اشتباه بزرگ علی‌‌اصغر مؤمنی، داور بازی اشاره کرد؛ پنالتی محرز در نیمه نخست روی مهدی ترابی که داور به اشتباه به ترابی کارت زرد داد و ضربه مهدی عبدی در نیمه دوم که به صورت کامل از خط دروازه نفت عبور کرد اما داور و کمکش عقیده دیگری داشتند. بدون شک اگر قرمزها برنده بازی دیروز نمی‌شدند، علی‌اصغر مؤمنی هم اینک با توجه به آن ۲ اشتباه بزرگ، مقصر اصلی این ناکامی از سوی هواداران پرسپولیس شناخته می‌شد. نبود وار در فوتبال ایران روز به روز بیشتر مساله‌ساز می‌شود و مشخص نیست عزیزی‌خادم که با شعارهای بسیار زیاد موفق شد رئیس فدراسیون شود، چه برنامه‌ای برای حل این مشکل دارد. او که قبل از انتخابات، مرتب ادعا می‌کرد توانایی حل مشکلات را دارد، حالا ترجیع‌بند حرف‌هایش تحریم‌هاست و بر خلاف شعارهای قبلش، رسما اعتراف می‌کند توانایی کار در این شرایط خاص را ندارد. بدون شک مقصر اصلی این وضعیت اعضای مجمع هستند که با این انتخاب، چنین مشکل بزرگی را برای فوتبال ایران پدید آوردند. 

 

* سومین تساوی متوالی استقلال

یکی از حساس‌ترین بازی‌های دیروز در سیرجان برگزار شد که استقلال در دیدار برابر گل‌گهر به نتیجه تساوی رسید تا سومین بازی را بدون کسب پیروزی پشت سر بگذارد و فرصت رسیدن به صدر جدول را از دست بدهد. از هفته ششم رقابت‌های لیگ برتر ۲ تیم استقلال و گل‌گهر در سیرجان به مصاف هم رفتند که این دیدار در نهایت با تساوی بدون گل به پایان رسید تا هر یک از ۲ تیم یک امتیاز از این بازی کسب کنند. تیم فوتبال استقلال با ترکیب علیرضا رضایی، سیاوش یزدانی، محمد دانشگر، عارف آقاسی، مهدی مهدی‌پور، آرش رضاوند، وریا غفوری، متین کریم‌زاده (از دقیقه ۴۶ جعفر سلمانی)، سعید مهری (از دقیقه ۴۶ رضا آذری)، امین قاسمی‌نژاد (از دقیقه ۴۶ ارسلان مطهری) و محمدرضا آزادی (از دقیقه ۸۵ امیرحسین حسین‌زاده) در این مسابقه بازی کرد. محمد‌حسین اکبر‌منادی، آرمین سهرابیان، علیرضا علی‌زاده، مهدی تیکدری (از دقیقه ۶۹ رضا شکاری)، فرشید باقری (از دقیقه ۴۶ نوید عاشوری)، میلاد زکی‌پور، سعید صادقی، مسیح زاهدی، محمدرضا خانزاده، امین پور‌علی و اریک بایناما (از دقیقه ۶۹ محمد آقاجانپور) هم بازیکنان گل‌گهر در این بازی بودند. نیمه نخست این بازی در حالی به پایان رسید که اغلب دقایق، بازی در میانه زمین در جریان بود و کمتر میل تهاجمی نزد ۲ تیم به چشم می‌خورد. آبی‌پوشان تنها در ۲ نوبت تا حدودی روی دروازه گل‌گهر خطرساز شدند که هیچ یک از این توپ‌ها به ثمر ننشست. تنها صحنه بحث‌بر‌انگیز در نیمه اول، صحنه‌ای مشکوک به برخورد توپ به دست مدافعان گل‌گهر داخل محوطه جریمه بود که استقلالی‌ها معتقد به پنالتی بودند ولی داور چنین اعتقادی نداشت. در دقیقه ۶۰ نخستین صحنه جدی و خطر بزرگ این بازی خلق شد که آن هم سهم استقلال بود. جعفر سلمانی با فرار پشت مدافعان گل‌گهر پاس بلند سیاوش یزدانی را دریافت کرد و در موقعیت تک به تک با دروازه‌بان حریف قرار گرفت که ضربه بازیکن استقلال توسط اکبرمنادی راهی کرنر شد. در نهایت این بازی بدون رد و بدل شدن گل و با نتیجه مساوی به پایان رسید تا استقلال ۱۲ امتیازی شده و در رده سوم جدول قرار گیرد و گل‌گهر نیز ۱۰ امتیازی شده و موقتا در جایگاه پنجم قرار گیرد. اتفاق ویژه این مسابقه، محرومیت «رودی ژستند» و «کوین یامگا» ۲ مهاجم خارجی استقلال بود که با اعلام سازمان لیگ، اجازه حضور در زمین را به دلیل عدم ارائه ضمانت‌های لازم پیدا نکردند و فرهاد مجیدی دقایقی قبل از شروع این دیدار مجبور شد ترکیبش را تغییر دهد. استقلال پس از ۳ پیروزی پیاپی در ابتدای لیگ، در ۳ هفته متوالی مساوی کرد و در ۲ بازی آخر نیز موفق به گلزنی نشده است. 

 

* دلیل محرومیت ۲ بازیکن خارجی استقلال

مدیر نقل و انتقالات سازمان لیگ فوتبال ایران گفت: در ۲ تاریخ به باشگاه استقلال اعلام کردیم حق استفاده از بازیکنان خارجی را ندارد اما این باشگاه به تذکر ما بی‌توجهی کرد. فریبرز محمودزاده درباره ابطال مجوز موقت بازی ۲ بازیکن استقلال اظهار داشت: سازمان لیگ همواره با همه باشگاه‌ها در چارچوب قوانین و مقررات همکاری می‌کند و به جهت احترام به هواداران و کمک قانونی به فوتبال نیز با وجود اینکه باشگاه استقلال ضمانت‌های بانکی لازم را برای استفاده از یامگا و ژستند ارائه نکرده بود، با این حال با مساعدت مسؤولان فدراسیون و سازمان لیگ، مجوز موقت برای این ۲ بازیکن صادر شد تا باشگاه استقلال زمان برای ارائه ضمانت بانکی را در اختیار داشته باشد. وی افزود: در نهایت ۲۲ آبان ۱۴۰۰ سازمان لیگ در نامه‌ای رسمی و محرمانه به باشگاه استقلال اعلام کرد مجوز موقت و مشروط این ۲ بازیکن به دلیل عدم ارائه تضامین بانکی لغو شده است. حتی به صورت شفاهی نیز به عوامل باشگاه استقلال این موضوع یادآوری شد. مدیر نقل و انتقالات سازمان لیگ تصریح کرد: باشگاه استقلال نسبت به تذکرهای قانونی سازمان لیگ بی‌توجهی کرد و در نهایت امروز (دیروز چهارشنبه) برای آخرین مرتبه در پاسخ به مکاتبه باشگاه استقلال به تاریخ ۲ آذر ۱۴۰۰ که رأس ساعت ۱۵:۴۵ به این سازمان ارسال شده، در نامه‌ای اعلام کردیم حق استفاده از این ۲ بازیکن خارجی خود را نخواهند داشت. این موضوع حتی از سوی مسؤول و ناظر برگزاری مسابقه در سیرجان به اطلاع بیژن طاهری، مدیر تیم استقلال رسید.

 

* نتایج کامل هفته ششم لیگ برتر فوتبال به این شرح است:

* تراکتور ۱ - پدیده مشهد صفر

گل: محمد عباس‌زاده (۸۳) 

* نساجی مازندران ۲ - پیکان تهران ۲

گل‌ها: کریم اسلامی (۳۶) و حسین نجفی (۸۲) برای نساجی و ابراهیم صالحی (۶۶ و ۷۷) برای پیکان

* فجر شهید سپاسی شیراز صفر - سپاهان اصفهان ۲

گل‌ها: عزت‌الله پورقاز (۳۵) و محمدرضا حسینی (۵۸) 

* فولاد خوزستان ۱ - ذوب‌آهن اصفهان صفر

گل: لوسیانو پریرا (۴۱)

* نفت مسجد سلیمان صفر - مس رفسنجان ۱

گل: گادوین منشا (۶۳ - پنالتی)

* پرسپولیس ۱ - صنعت نفت صفر

گل: میلاد سرلک (۷۲) 

* هوادار تهران صفر - آلومینیوم اراک صفر

* استقلال صفر – گل‌گهر سیرجان صفر

دکتر غلامرضا منتظری*: بسیج در اندیشه حضرت امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب، فرهنگ، تفکر و یک اندیشه نجات‌بخش است؛ لذا حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای نگاه‌شان این است که اگر تفکر بسیجی در کشور فراگیر شود، زمینه عزت، اقتدار و سربلندی کشور بیشتر از گذشته فراهم خواهد شد. ما در دوران دفاع‌مقدس شاهد نتایج درخشان این تفکر بودیم. در نتیجه تفکر بسیجی بود که فرهنگ استقامت و پایداری در جای‌جای این سرزمین، بلکه فراتر از این سرزمین به وجود آمد و دیدیم جبهه مقاومت در نتیجه همین تفکر شکل گرفت و سردار شهید سلیمانی از طلایه‌داران شاخص و برجسته تفکر بسیجی است. ما در گام دوم انقلاب اسلامی نیز موظفیم همین اندیشه و راهبرد را سرلوحه کار خود قرار دهیم. در تفکر بسیجی چند شاخصه بسیار برجسته است؛ شاخصه اول خداباوری و اخلاص است. وقتی بسیجیان خدمت امام عزیز می‌رسیدند، می‌فرمودند: من به صفا و اخلاص شما غبطه می‌خورم. وقتی تفکر خداباوری حکم‌فرما می‌شود، ضریب مقاومت انسان در برابر دیگران افزایش پیدا می‌کند و پایداری وی تقویت می‌شود. 

شاخصه دوم تفکر بسیجی، در صحنه بودن است. بعد از دوران دفاع‌ مقدس، بسیجیان در پایگاه‌های مختلف مردمی نقش‌های مختلفی را ایفا کردند؛ به عنوان مثال در ماه مبارک رمضان، دوران شیوع کرونا، ایام‌الله کشور، کمک به زلزله‌زدگان و... در یک مواسات مومنانه، بسیج نقش‌آفرین می‌شود. 

ما نیاز داریم در گام دوم انقلاب اسلامی با همین تفکر در صحنه دفاع از کشور و حریم دین باشیم. 

شاخصه بعدی تفکر بسیجی، استقامت و پایداری است، نه ذلت و سازش‌پذیری. هزینه سازش قطعا برای همه ما بیشتر از مقاومت است، وقتی به کشورهای اطراف خود نگاه می‌کنیم که در برابر مستکبران ذلیلانه زندگی کردند، می‌بینیم چه فرجامی دارند. کشورهایی که در برابر تفکر استکبار سر تعظیم فرود آوردند، وابسته شدند نه وارسته.  

به عنوان مثال کشوری مانند یمن مورد هجمه‌های فراوانی قرار گرفت، تمام مخالفان از عربستان حمایت کردند اما یمن به خاطر الهام گرفتن از اندیشه انقلاب اسلامی و فرهنگ بسیجی، استقامت و مقاومت کرد و در نهایت امروز کار به جایی رسیده که سعودی در باتلاق گرفتار شده است.  

 شاخصه بعدی تفکر بسیجی، ولایتمداری و ولایت‌پذیری نه در مقام سخن، بلکه در مقام عمل است. لذا باید تلاش کنیم برای فتح خاکریزها و قله‌های پیش‌روی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی با پیروی از منویات رهبر حکیم انقلاب بسیاری از موانع را برداریم. بسیج نعمت بسیار بزرگی است که خداوند به این ملت و کشور عطا کرده است. 

هر جا ما در عرصه‌های مختلف پیرو رهنمودهای مقام معظم رهبری بودیم و نگاه‌مان به پرچم قافله‌سالار انقلاب اسلامی معطوف شد، کشور سربلند بود. شاهدیم ایران در حوزه‌های مختلف از جمله علمی، نانو و هوافضا از درخشش چشمگیر و فوق‌العاده‌ای برخوردار بوده است. 

 تجربه گام اول انقلاب نشان داد یکی از مؤلفه‌های مهم عزتمداری و سربلندی ما ولایتمداری است و قطعا در گام دوم باید با الهام از شهیدان و بسیجیان و با همان تفکر بسیجی در مسیر ولایت فقیه حرکت کنیم. 

بسیجیان در زمان جنگ می‌گفتند «اماما! از تو به یک اشاره، از ما به سر دویدن»؛ امروز هم باید با همین تفکر، این مسیر عزت‌بخش را ادامه دهیم. 

اگر ما در جبهه مقاومت پیروزی‌های فراوانی را شاهد بودیم، به خاطر اندیشه ولایی علامه سیدحسن نصرالله است که خود را سرباز رهبر معظم انقلاب می‌داند. اگر امروز یاد و نام چهره‌ای نظیر سردار دل‌ها بر بام اندیشه ما می‌درخشد و برای همیشه ماناست، به خاطر تفکر ولایی این شهید عزیز است؛ طبق وصیت‌نامه سپهبد شهید حاج‌قاسم سلیمانی، تمام هم و غم این شهید بزرگوار، حفظ حریم و خیمه ولایت بوده است. اعتقاد شهید سلیمانی این بود که اگر مسیر ولایت آسیب ببیند، اثری از اماکن مقدس باقی نمی‌ماند. امیدواریم با الهام از تفکر و فرهنگ بسیجی، خالصانه زندگی کنیم و استقامت و پایداری خود را تقویت کنیم و با پیروی از رهبر بزرگوار انقلاب، بتوانیم زمینه شکل‌گیری و تحقق تمدن نوین اسلامی را فراهم کنیم.

* نایب‌رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس

گروه اجتماعی: هوای تهران در حالی برای چندمین روز متوالی آلوده گزارش شد که اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان از توقف فعالیت واحدهای صنعتی، تردد شبانه کامیون‌ها و جلوگیری از تردد تمام موتوسیکلت‌ها همچنین خودروهای دودزا در روزهای آینده خبر می‌دهد. به گزارش «وطن‌امروز»، شاخص آلودگی هوای پایتخت دیروز نیز روی عدد ۱۱۶ قرار گرفت تا هوای تهران برای چندمین روز متوالی برای گروه‌های حساس ناسالم گزارش شود. وارونگی هوا در فصول سرد سال همراه با تردد هزاران دستگاه موتوسیکلت و خودروی فرسوده دودزا، بویژه وسایل نقلیه ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی هوای تهران را آلوده کرده و نفس پایتخت‌‌نشینان را به شماره انداخته به طوری که سالانه تعداد زیادی از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. کارشناسان معتقدند مشکل آلودگی هوا و ترافیک در تهران باید به صورت ریشه‌ای حل و قانونی هوای پاک نیز اجرا شود؛ قانون که در دولت قبل تصویب شد اما هیچ وقت شکل اجرایی به خود نگرفت. از طرفی 8 هزار اتوبوس فعال در سطح شهر در حال تردد هستند که بیش از نیمی از آنها فرسوده‌اند؛ اتوبوس‌هایی که قرار بود در سال‌های گذشته نوسازی یا از رده خارج شوند اما نه دولت، شهرداری را در تامین منابع مالی برای خرید اتوبوس‌های نو در این مسیر همراهی کرد و نه شهرداری این موضوع را جدی گرفت، چرا که هیچ وقت سفت و سخت مطالبات خود را از دولت در این زمینه پیگیر نشد. طبق گزارش‌های موجود، هم‌اکنون ۴ میلیون موتوسیکلت در شهر تهران تردد می‌کنند که 90 درصد آنها آلودگی تولید می‌کنند؛ علاوه بر اینکه تاکسی‌ها و اتوبوس‌های فرسوده و 100 هزار دستگاه کامیون هستند که شبانه 70 تا 80 درصدشان در تهران تردد می‌کنند. سوده نجفی، عضو شورای شهر تهران تاکید دارد که در شورای شهر ششم برای کنترل آلودگی هوا از طریق یک رویکرد یکپارچه شامل ابزارهای قانونی، اداری، اقتصادی و فناوری تلاش خواهد شد. این در حالی است که به گفته کارشناسان، هوای ناسالم می‌تواند عوارض ناگواری از جمله سکته‌های قلبی و بیماری‌های ریوی برای شهروندان به همراه داشته باشد که باید برای این موضوع چاره‌ای اندیشید و برای رفع آن اقدامی اثرگذار انجام داد. بنا بر اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، دیروز شاخص هوای تهران روی عدد ۱۱۶ قرار گرفت که بر اساس استانداردها، با توجه به شاخص آلودگی هوای پایتخت، هوای تهران برای گروه‌های حساس ناسالم اعلام شد. براساس اعلام این شرکت، از ابتدای سال تاکنون تهران ۲ روز هوای پاک، ۱۹۱ روز هوای قابل قبول، ۵۳ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و ۲ روز هوای ناسالم داشته است. از طرفی براساس اعلام اداره کل هواشناسی استان تهران، امروز پنجشنبه، یکشنبه و دوشنبه (۴، ۷ و ۸ آذرماه) با افزایش پایداری جو، افزایش انباشت آلاینده‌های جوی پیش‌بینی می‌شود. علاوه بر این دیروز در جلسه کمیته اضطرار آلودگی هوای تهران مصوب شد فعالیت واحدهای صنعتی آلاینده تا شنبه متوقف شود. مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان تهران در جلسه کمیته اضطرار آلودگی هوای تهران ضمن اعلام مصوبات جلسه، از توقف فعالیت واحدهای صنعتی در روزهای آینده خبر داد. سعید محمودی درباره علل اصلی آلودگی هوای پایتخت خاطرنشان کرد: یکی از مهم‌ترین مسائلی که منجر به افزایش آلودگی هوا می‌شود، تردد کامیون‌ها در شب است، همچنین فعالیت کارخانه‌های شن و ماسه نیز سهم زیادی در تشدید آلودگی هوای شهر تهران دارد. وی با اشاره به لزوم توقف فعالیت کامیون‌ها حتی به صورت مقطعی، ادامه داد: سوال اصلی اینجاست که چرا سیاست‌های کنترل آلودگی هوا برای خودروهای شخصی اجرا می‌شود اما زمانی که نوبت به کامیون‌ها و موتوسیکلت‌ها می‌رسد، سیاست‌های نظارتی تغییر می‌کند. این موضوع مساله‌ای است که خارج از توان نهادهای زیست‌محیطی است و پلیس و دیگر نهادهای مربوط باید این مشکل را مدیریت کنند؛ وقتی قانونی درباره این مشکل تصویب می‌شود، باید اجرا شود، در غیر این صورت بود و نبود آن تفاوتی ندارد، البته در سال‌های گذشته همکاری مناسبی میان پلیس و کارگروه اضطرار آلودگی هوا وجود داشته است که امیدواریم امسال هم ادامه پیدا کند. محمودی با بیان مصوبات کارگروه اضطرار آلودگی هوا اظهار کرد: با توجه به پیش‌بینی پایداری هوا در روزهای آینده، محدودیت‌هایی برای مدیریت وضعیت فعلی اجرا می‌شود. وی افزود: جلوگیری از تردد شبانه کامیون‌ها و تردد خودروهای فاقد معاینه فنی و دودزا یکی از محدودیت‌هایی است که در ۲ روز آینده اعمال می‌شود. کامیون‌ها با مصرف سوخت گازوئیل که منشأ اصلی تولید ریزآلاینده‌های کمتر از 5/2 میکرون است، از مهم‌ترین منابع آلودگی متحرک هستند. محمودی با تاکید بر لزوم توقف فعالیت‌های صنعتی آلاینده اظهار کرد: توقف همه واحدهای عمرانی که باعث تشدید آلودگی می‌شوند، بویژه واحدهای صنعتی تولید ماسه و بتن در دستور کار قرار می‌گیرد. بر اساس مصوبات جلسه امروز (دیروز چهارشنبه) فعالیت واحدهای تولید شن و ماسه در ۲ روز آینده متوقف خواهد شد، همچنین استقرار پایگاه سیار پزشکی هم جزو مصوبات دیروز جلسه بود. مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان تهران با اشاره به استفاده مکرر از سوخت مایع که سبب ایجاد آلودگی هوا می‌شود، گفت: ممنوعیت استفاده از سوخت مایع در نیروگاه‌ها یکی از اصلی‌ترین مصوبات جلسه امروز (چهارشنبه) بود. در سال‌های گذشته همواره شایعات مصرف مازوت در کشور به گوش می‌رسید، این در حالی است که میزان مصرف مازوت در کشور تنها ۳ درصد اعلام می‌شود. اگر این رقم صحت داشته باشد همین ۳ درصد نیز در روزهایی مصرف می‌شود که هوا پایدار است و آلودگی بیشتر و شدیدتر خواهد شد. 

 

* هشدار هواشناسی نسبت به آلودگی هوای ۷ کلانشهر طی هفته آینده

سازمان هواشناسی نسبت به آلودگی هوای ۷ کلانشهر طی هفته آینده هشدار داد و بر ضرورت پرهیز از تردد غیرضروری در این شهرها تاکید کرد.  سازمان هواشناسی با صدور هشدار زردرنگ آورده است: افزایش غلظت آلاینده‌ها و کاهش کیفیت هوا شنبه (۶ آذرماه) برای شهرهای تهران، کرج، اراک، اصفهان، ارومیه، تبریز و مشهد، یکشنبه (۷ آذرماه) برای شهرهای تهران، کرج، اراک، اصفهان، ارومیه، تبریز و مشهد، دوشنبه (۸ آذرماه) برای شهرهای تهران، کرج، اراک، اصفهان، ارومیه، تبریز و مشهد، سه‌شنبه (۹ آذرماه) برای شهرهای تهران، کرج، اراک، اصفهان و مشهد و چهارشنبه (10 آذرماه) برای شهرهای تهران، کرج، اصفهان و مشهد پیش‌بینی می‌شود. در پی حاکمیت این شرایط جوی قرار گرفتن شاخص کیفیت هوا در محدوده ناسالم برای گروه‌های حساس و احتمال تغییر آن به وضعیت ناسالم برای تمام گروه‌ها در مناطق صنعتی و پرتردد در صورت عدم کنترل منابع آلاینده ثابت و متحرک دور از انتظار نیست، بنابراین پرهیز از ترددهای غیرضروری بویژه برای سالمندان، کودکان و افراد با سابقه بیماری، عدم فعالیت فیزیکی و ورزشی در فضای باز، مدیریت سوخت و تغییر زمان فعالیت واحدهای صنعتی در سطح و حومه کلانشهرها توصیه می‌شود. 

 

* قرارداد خرید ۵۰ اتوبوس برقی نهایی شد

شهرداری تهران برای جلوگیری از آلودگی‌ هوا برنامه دارد تا با نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی اقدامات لازم را در این زمینه انجام دهد. شهردار تهران با اشاره به اینکه آرمان بلند ما این است که بتوانیم گاز را از تهران حذف کنیم و شهر بر مدار برق اداره شود، گفت: قرارداد خرید ۵۰ اتوبوس برقی نهایی شد. علیرضا زاکانی در دیدار با محمدحسن متولی‌زاده، مدیرعامل شرکت توانیر گفت: بنده در ۲ نوبت با وزیر نیرو جلسه داشتم‌ و درباره نقص روشنایی شهر و  ایجاد مطلوبیت در استفاده از روشنایی و کاهش مصرف آن صحبت کردیم. ایده‌آلی را در تهران به عنوان یک کلان‌پروژه دنبال می‌کنیم. شهردار تهران افزود: در ایده‌های مطرح شده راندمان تبدیل گاز به برق برای شهر از بعد محیط‌زیستی و آلایندگی، مصرف و ایمنی موثر و مفید فایده خواهد بود.  زاکانی ادامه داد: بحث دیگر در زمینه هوشمندسازی و ایجاد زمینه بهره‌مندی از امکانات سوخت‌های غیرفسیلی است. در این زمینه نخستین قرارداد را برای خرید ۵۰ اتوبوس برقی برای استفاده‌ در خیابان جمهوری بستیم. همچنین باید درباره وضعیت ناوگان اتوبوسرانی در تهران بعد از جبران مافات فعلی و نوسازی و بازسازی اتوبوس‌ها به سمت اتوبوس‌های برقی برویم. همچنین باید به سمت خودروهای هیبریدی در شهر برویم. وی اضافه کرد: در بحث موتورهای برقی مذاکراتی با شرکت‌های سازنده انجام و پیشنهاد دادیم که اگر این موتورها یک اتاقک داشته باشند می‌توانند هم ایمنی بالاتری داشته باشند، هم ظرفیت سرنشین آن اضافه شود و هم آلودگی هوا از طرف موتوسیکلت‌ها برطرف شود. ۳ تا ۴ میلیون موتوسیکلت در شهر وجود دارد که کارگروهی تشکیل دادیم تا هم هویت موتور با صاحبش مشخص شود و هم با راه‌اندازی سیستم کنترل عبور، تبدیل موتورهای کاربراتوری به برقی را دنبال کنیم. 

***

گروه اقتصادی: قیمت هر دلار آمریکا روز گذشته با رسیدن به کانال ۲۹ هزار تومان برای دومین‌ بار ظرف ۱۰ روز گذشته رکورد سالانه قیمت را شکست.

به گزارش «وطن ‌امروز»، در کنار اخبار افزایش روزافزون قیمت ارز، این روزها تصاویری از تجمع خریداران دلار جلوی برخی صرافی‌ها دیده می‌شود. در واقع اختلاف ایجاد شده میان دلار بازار آزاد و صرافی ملی افراد زیادی را برای خرید دلار سهمیه‌ای به سمت صرافی‌ها کشانده است. برخی دلالان نیز برای کسب سود بیشتر کارت ملی افراد را می‌خرند تا از شکاف ایجاد‌شده میان این ۲ نرخ، سودجویی کنند. 

نرخ هر دلار در صرافی‌های بانکی دیروز با ۵۵۴ تومان افزایش نسبت به روز گذشته به ۲۷ هزار و ۳۴۹ تومان رسید. این در حالی بود که در بازار آزاد نرخ دلار از 29 هزار تومان عبور کرد. اختلاف قیمت دلار بازار آزاد با صرافی ملی و دیگر صرافی‌های بانکی در یک هفته اخیر به نزدیک 2 هزار تومان رسیده است. همین اختلاف قیمت افراد زیادی را به سمت میدان فردوسی برای خرید ۲۲۰۰ دلار سهمیه‌ای سالانه خود با کارت ملی کشانده است. 

اغلب افرادی که در میدان فردوسی در صف‌های طولانی برای خرید دلار سهمیه‌ای خود هستند، قصد نگهداری آن را ندارند و به محض خرید به دلالان می‌فروشند. 

این شرایط مجددا بازار اجاره کارت ملی برای خرید ۲۲۰۰ دلار سهمیه سالانه را داغ کرده است. البته این اتفاق امسال برای نخستین‌بار نیست که رخ داده است؛ به عنوان مثال اردیبهشت‌ سال جاری نیز اختلاف زیادی میان نرخ دلار بازار آزاد و نرخ صرافی ملی ایجاد شد که موجب تشکیل صف‌های طولانی جهت خرید دلار مقابل صرافی‌ها شد. 

البته لازم به ذکر است که این سیاست بانک مرکزی در راستای کنترل بازار ارز و حفظ ارزش پولی ملی است اما با توجه به ایجاد فاصله زیاد و بروز شرایط سودجویی دلالان، نیاز است در نحوه اجرای این سیاست بازنگری شود. 

با توجه به اینکه کشور در شرایط نامناسب ارزی قرار دارد، باید تلاش شود منابع ارزی کشور به صورت بهینه مصرف شود. با آنکه بانک مرکزی این سیاست را با هدف کاهش قیمت ارز انجام می‌دهد اما در حال حاضر این آربیتراژ قیمتی منجر به تقاضای کاذب شده است. قیمت ارز در یک هفته اخیر رو به افزایش بوده و موجب تردید در سرمایه‌گذاری توسط تولید‌کنندگان و صنعتگران شده است. 

عده‌ای بعد از ساعت‌ها ایستادن در صف طولانی صرافی‌های مجاز، دلار را ارزان می‌خرند و با سود می‌فروشند. چند ساعت ایستادن در صف در روزهای کرونایی برای‌شان چیزی نزدیک به 2 میلیون تومان سود خلق می‌کند. درست است این عدد چندان بزرگ به نظر نمی‌رسد ولی مساله آنجاست که فاصله قیمتی بین صرافی‌ها و بازار آزاد نزدیک به 2 هزار تومان رسیده است که موجب می‌شود افراد زیادی که در شرایط عادی، تقاضای خاصی برای دلار ندارند هم وارد بازار ارز شوند. 

هر فرد می‌تواند سالانه 2200 دلار از صرافی ملی خرید داشته باشد. این مقدار، سهمیه ارزی سالانه هر فرد است که فقط هم یک بار در سال با کارت ملی به هر فرد تعلق می‌گیرد. زمانی که اختلاف قیمت دلار در صرافی‌های مجاز و صرافی ملی با بازار آزاد زیاد می‌شود، برخی این سهمیه را دریافت می‌کنند و با قیمت بالاتری در بازار آزاد می‌فروشند. اینگونه به قول دلالان چند ساعته چند میلیون سود بی‌دردسر به جیب می‌زنند. در یک هفته اخیر اختلاف قیمت صرافی‌های مجاز و بازار آزاد اعداد مختلفی را تجربه کرد، بنابراین سودای کسب سود چندمیلیونی فقط با یک خرید و فروش، موجب شد برخی ساعت‌های طولانی را مقابل صرافی‌های بانکی بایستند. 

در شرایط تحریم و شیوع کرونا که تامین درآمدهای ارزی به دشواری امکان‌پذیر است، ارز صادراتی باید وارد چرخه اقتصادی کشور شده و صرف تامین و واردات کالاها و نیازهای اساسی شود. بر این اساس، شکل‌گیری تقاضاهای کاذب توسط دلالان و سوداگران در بازار ارز می‌تواند موجب اخلال در روند اجرای سیاست ارزی شده و منابع کشور را به هدر بدهد. تجربه نشان داده حتی در صورت ورود حجم قابل توجه ارز صادراتی، در صورت عدم کنترل تقاضای کاذب، دلالان و سوداگران می‌توانند بخش قابل توجهی از ارز تزریق شده به بازار را بلعیده و همچنان بازار ارز را متلاطم کنند.نوسانات بیش از حد دلار، تهدیدی جدی برای اقتصاد است. نوسان نرخ ارز باعث بی‌ثباتی می‌شود و بی‌ثباتی هم عدم اطمینان و عدم قطعیت را در پی دارد. نتیجه نااطمینانی نیز افزایش ریسک است. هنگامی که ریسک بالا می‌رود فعالان اقتصادی نمی‌توانند تصمیمات درستی بگیرند و درصد خطای‌شان بالا می‌رود. بنابراین آشفتگی در روند تولید به وجود می‌آید و چون در ایران هم بازار ارز بزرگ است و هم نرخ ارز اثر سرایتی قوی در سایر بخش‌های اقتصادی دارد، اثرگذاری بی‌ثباتی در نرخ ارز همه اقتصاد کشور را به میزان زیادی متاثر می‌کند که فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان نیز بی‌نصیب نمی‌مانند. نااطمینانی باعث تهدید فعالیت تولیدکنندگان و صادرکنندگان می‌شود. در این شرایط نیاز است که - مانند سایر کشور‌های دنیا- وقتی صادرکنندگان قراردادهای‌شان را می‌بندند، ابزارهایی در بازار در اختیار داشته باشند تا خودشان را در برابر نوسانات نرخ ارز مصون نگه دارند و اثرات نامساعد نوسانات نرخ ارز برای آنها صفر شود؛ ابزارهایی که متاسفانه در ایران وجود ندارند.

 

گروه سیاسی: رئیس‌جمهور با اشاره به قابل تحمل نبودن پرداخت‌های نامتعارف در دولت و شرکت‌های دولتی، از سازمان اداری و استخدامی کشور خواست قبل از نهایی شدن بودجه ۱۴۰۱ نسبت به تدوین یک نظام پرداخت عادلانه حقوق و دستمزد اقدام کند. حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی صبح دیروز در جلسه هیات دولت ضمن گرامیداشت هفته بسیج و تشکر از خدمات بسیجیان به همه بخش‌های کشور گفت: بسیج در مسکن‌سازی، اقتصاد مقاومتی و فضای مجازی اقدامات خوبی انجام داده است و می‌تواند برای همه بخش‌ها گره‌گشا باشد. رئیس‌جمهور با اشاره به فعالیت بسیج در طرح غربالگری شهید سلیمانی اظهار داشت: نقش بسیج بسیار اثرگذار است و بسیجیان نیروهای مخلص و کارآمد هستند و استفاده از این ظرفیت می‌تواند کارها را دقیق‌تر و سریع‌تر کند. امروز بسیجی بودن و داشتن روحیه بسیجی از شاخص‌های مهم تحرک و پویایی در دولت است. وی با اشاره به شیوع بیماری کرونا و موفقیت دولت در تامین واکسن و واکسیناسیون عمومی بیان داشت: پس از موضوع کرونا مسأله اصلی دولت معیشت مردم است، وزرا نیز اقدامات انجام شده خود در این زمینه را برای مردم تبیین کنند. رئیسی همچنین درباره مشکلات آب در استان‌های اصفهان و چهارمحال‌و‌بختیاری گفت: باید مصوبات در این باره، پیگیری و نتیجه به مردم گفته شود. مسأله تامین آب شرب و کشاورزی مردم مهم است. همچنین رئیس‌جمهور ضمن تشکر از سرپرست وزارت آموزش‌و‌پرورش برای برگزاری کلاس‌های مدارس به صورت حضوری بیان داشت: والدین دانش‌آموزان هم از برگزاری توأمان کلاس‌ها به صورت حضوری و مجازی راضی هستند.  مهم‌ترین بخش سخنان رئیس‌جمهور در این جلسه اما مربوط به واکنش وی به برخی پرداختی‌ها و فیش‌های نجومی بود که در روزهای اخیر منتشر شد. رئیسی با اشاره به موضوع حقوق‌های غیرمتعارف تصریح کرد: حقوق یک حدی دارد که حد آن باید برای تمام افراد شاغل در دولت و شرکت‌های دولتی مشخص شود و بیش از آن میزان هم نباید پرداخت شود. مردم انتظار شنیدن اخباری درباره حقوق‌های چند ده میلیونی را ندارند و به حقوق نجومی باید خاتمه داده شود. رئیس‌جمهور در همین زمینه از سازمان اداری و استخدامی کشور خواست هر چه سریع‌تر و قبل از نهایی شدن بودجه ۱۴۰۱ نسبت به تدوین نظام پرداخت عادلانه حقوق و دستمزد اقدام کند. وی تاکید کرد: شاید طبق قانون دستگاه‌هایی اجازه تعیین حقوق برای شرکت‌ها یا افراد دولتی را داشته باشند که باید در این زمینه نیز اقداماتی انجام شود. پرداخت‌های نابرابر و غیرمتعارف در دولت و شرکت‌های دولتی قابل تحمل نیست. رئیسی با تاکید بر اهمیت یک‌صدایی در دولت گفت: سند تحول دولت در ۳۷ مسأله اصلی کشور تدوین شده که بزودی اعلام خواهد شد. 

 

* نجومی‌خواری، زخمی قدیمی

پدیده شوم نجومی‌خواری به‌ عنوان یکی از مصادیق بی‌عدالتی در سیستم توزیع مالی شناخته می‌شود؛ پدیده‌ای که هم باعث افزایش نابرابری در جامعه می‌شود و هم در درازمدت تبعیض را به یک رویه ثابت تبدیل می‌کند. به رغم پیشینه این سنت نامیمون اما چند سال است حساسیت‌ها نسبت به این مساله افزایش پیدا کرده است. 

خرداد 95 بود که موج انتشار فیش‌های حقوقی برخی مدیران دولتی در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی سروصدای زیادی به پا کرد؛ فیش‌هایی که نشان از شکاف عمیق میان دریافتی مدیران با باقی حقوق‌بگیران دولتی داشت و لفظ «نجومی‌خوار» را وارد ادبیات سیاسی کشور کرد. رهبر حکیم انقلاب نیز همان زمان در جلسه با مدیران دولتی ضمن محکوم کردن این رویه، حقوق‌های نجومی را «هجوم به ارزش‌ها» خوانده و فرمودند: این موضوع نباید شامل مرور زمان شود، بلکه باید حتما به صورت جدی پیگیری و نتیجه آن به اطلاع مردم رسانده شود. 

در این میان اما آنچه خشم افکار عمومی را افزود، واکنش سرد و حتی حمایت‌آمیز دولتمردان وقت در مواجهه با این بدعت بود، تا جایی که دولت به جای برکنار کردن نجومی‌بگیران، از آنها خواست برای آرام کردن جو عمومی استعفا کنند. با این حال این پایان کار نبود و محمدباقر نوبخت، رئیس وقت سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در جلسه تودیع صفدر حسینی که یکی از مدیران نجومی‌خوار بود، او را «ذخیره» و «امانتدار» نظام خواند(!) 

 

* آزمون رئیسی در مواجهه با فیش‌های نجومی

5 سال پس از آنکه پرونده حقوق‌های نجومی جامعه را بیش از پیش نسبت به چنین بدعتی حساس کرد، سیدابراهیم رئیسی در جریان مناظره‌های سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری به این مساله گریزی زد و گفت: فاصله طبقاتی محصول بی‌عدالتی است، محصول سیاست‌های نادرست اقتصادی و نوع تصمیم‌گیری‌هاست. یکی برخوردار از حقوق نجومی می‌شود و یکی کمتر می‌گیرد. یا مثلا در طرح سلامت شاهد بودیم که برخی ۱۰۰ میلیون و ۲۰۰ میلیون دریافت می‌کردند و یک پرستار یا یک پزشک دریافتی کمی داشت. وی با بیان اینکه تعدادی از بخشنامه‌ها صادر شده که تصمیم گرفتیم اگر رای مردم را کسب کردیم، در همان ابتدا در موردش تجدید نظر کنیم و حقوق مدیران را به عدالت نزدیک کنیم، اظهار داشت: عدالت در جذب و نگهداری نیروی انسانی و همچنین پرداخت حقوق لازم است. ظرفیت‌ها باید بر اساس عدالت توزیع شود. اگر همه ظرفیت‌ها به عدالت توزیع شود، ما شاهد فاصله طبقاتی نخواهیم بود.  حالا 3 ماه پس از آغاز به کار دولت، انتشار تصاویری از فیش‌های نجومی 3 مدیر دولتی در پتروشیمی بار دیگر این زخم کهنه را تازه کرد. هرچند این بار صدای حمایتی از سوی دولتمردان در همراهی با حقوق‌های نجومی شنیده نشد و حتی معاون امور اقتصادی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی خبر از برکناری این 3 نفر از شرکت‌های زیرمجموعه وزارت کار به خاطر فیش‌های حقوقی نجومی داد اما مواجهه با این پدیده یکی از مهم‌ترین ماموریت‌های دولت رئیسی در مبارزه با تبعیض و احیای اعتماد عمومی خواهد بود. دستور رئیس‌جمهور به سازمان اداری و استخدامی کشور برای تدوین نظام پرداخت عادلانه حقوق و دستمزد می‌تواند پیامی برای تمام مدیران دولتی و نشانی از عزم دولت سیزدهم برای ایستادن مقابل تبعیض در سیستم توزیعی کشور باشد. با این حال تحقق این امر آزمون سخت رئیس‌جمهور در سال‌های آتی به حساب می‌آید. 

***

گروه سیاسی: مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نخستین اظهاراتش پس از بازگشت از ایران گفت که گفت‌وگو‌هایش با مقامات ایرانی درباره مسائل باقیمانده پادمانی «بی‌نتیجه» بود. با وجود آنکه قابل پیش‌بینی بود که رافائل گروسی نسبت به خواست‌های غیرواقع‌بینانه آژانس، با دست خالی تهران را ترک کند، دیپلمات ارشد آرژانتینی روز چهارشنبه با ایراد سخنانی در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد: «به‌رغم تلاش‌های من، این مذاکرات- دیدار با رئیس سازمان انرژی اتمی و وزیر امور خارجه ایران- و رایزنی‌های گسترده برای رسیدگی به مسائل پادمانی باقیمانده ایران که در ۲ گزارش به تفصیل شرح داده شد، بی‌نتیجه بود».

به گزارش «وطن‌امروز»، نشست مجازی شورای حکام در شرایطی برگزار شد که ساعتی قبل از آغاز آن، «لارنس نورمن» خبرنگار روزنامه آمریکایی «وال‌استریت ژورنال» مستقر در وین، به نقل از «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادعا کرد: برخلاف توافق صورت‌گرفته بین آژانس و ایران در ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۱، عدم دسترسی به کارگاه کرج (مجتمع تسا) به این معناست که احیای نظارت و بازرسی بر تمام تأسیسات و مکان‌های ایران در رابطه با برجام تکمیل نشده است. این مساله به طور جدی بر توانایی آژانس برای تداوم اطلاع از وضعیت کارگاه تأثیر می‌گذارد، چیزی که به طور گسترده در رابطه با بازگشت به برجام ضروری شناخته شده است. در همین حال، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز گذشته اقدام به انتشار کامل گزارش مدیرکل درباره ایران کرد. گروسی در این گزارش که در پایگاه اطلاع‌رسانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منتشر شده، اعلام کرد: تا ۲۳ فوریه ۲۰۲۱، آژانس اجرای تعهدات هسته‌ای ایران تحت برجام را راستی‌آزمایی و بر آن نظارت کرد. با این حال، از آن تاریخ، این فعالیت‌ها به طور جدی در نتیجه تصمیم ایران برای توقف اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای خود تحت برجام، از جمله پروتکل الحاقی، تضعیف شده است. گروسی در ادامه گفت: در غیاب دسترسی منظم آژانس به تجهیزات نظارتی خود در تمام تأسیسات و مکان‌های ایران در رابطه با برجام، آژانس بر این باور است که توافق موقتی که فوریه ۲۰۲۱ با ایران به دست آورد، حفظ تداوم آگاهی را تسهیل کرد. با این حال، تمدید مکرر توافق، که اکنون برای حدود ۹ ماه برقرار است، به چالشی مهم برای توانایی آژانس به منظور تداوم آگاهی (از فعالیت‌های ایران در این مکان‌ها) تبدیل شده است. مدیرکل آژانس در گزارش خود ادعا کرد: علاوه بر این، برخلاف توافق صورت‌گرفته بین آژانس و ایران در ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۱، عدم دسترسی به کارگاه کرج باعث شده که بازگرداندن نظارت بر تمام تأسیسات و مکان‌های ایران در رابطه با برجام تکمیل نشود. این به طور جدی بر توانایی آژانس برای احیای تداوم آگاهی در کارگاه (مجتمع تسا) تأثیر می‌گذارد، چیزی که به طور گسترده در رابطه با بازگشت به برجام ضروری شناخته شده است. وی در ادامه اعلام کرد: شما همچنین گزارش من را تحت عنوان موافقتنامه پادمان‌های «ان‌پی‌تی» با جمهوری اسلامی ایران دریافت کرده‌اید که تلاش‌های آژانس از زمان آخرین گزارش من برای روشن کردن سوالات مربوط به صحت و کامل بودن اعلامیه‌های ایران تحت موافقتنامه پادمان و پروتکل الحاقی را تشریح می‌کند. گروسی با اشاره به گزارش‌های سابق خود، مدعی شد: وجود ذرات متعدد اورانیوم با منشأ انسانی در ۳ مکان در ایران شناسایی شده و به آژانس اعلام نشده و همچنین وجود ذرات تغییریافته ایزوتوپی در یکی از این مکان‌ها، نشانه روشنی است که مواد یا تجهیزات هسته‌ای آلوده به مواد هسته‌ای در این مکان‌ها وجود داشته است. وی همچنین نسبت به آنچه بازرسی‌های بیش از حد بازرسان آژانس توسط مقامات امنیتی در تاسیسات هسته‌ای ایران خواند، ابراز نگرانی کرد و افزود: مجددا از ایران می‌خواهم اقدامات فوری برای اصلاح وضعیت انجام دهد و رویه‌های امنیتی در تأسیسات هسته‌ای را به شیوه‌ای مطابق با رویه‌های امنیتی پذیرفته‌شده بین‌المللی و تعهدات قانونی ایران در رابطه با امتیازات و مصونیت‌های آژانس و بازرسان آن اجرا کند. 

 

* پافشاری عجیب مدیرکل

اصرار مدیرکل آژانس برای بازگشت دسترسی‌های نظارتی‌ آژانس به برخی اماکن در ایران نظیر مجتمع تسای کرج در حالی است که پرونده حمله خرابکارانه به این مکان هنوز بسته نشده و گروسی به همراه مجموعه تحت امرش هنوز از واکنش روشن نسبت به این اقدامات خرابکارانه اسرائیل که در نتیجه نشت اطلاعات تاسیسات هسته‌ای ایران توسط بازرسان آژانس حاصل شده، امتناع می‌کند. اگر قرار به تکرار این فرآیند باشد تهران به این ارزیابی می‌رسد که بازرسی آژانس ماهیتا معنای خود را از دست می‌دهد. جالب اینجاست که رافائل گروسی در آخرین موضع خود باز هم از این مساله فرار کرد. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مصاحبه با شبکه «پرس‌تی‌وی» درباره درز اطلاعات محرمانه از این نهاد بین‌المللی اعلام کرد آژانس هیچ ظرفیتی برای کنترل این موضوع ندارد. گروسی در این باره گفت: آژانس از همه اطلاعاتی که کسب می‌کند، حفاظت می‌کند و اگر افرادی هستند که اطلاعات را درز می‌دهند، آژانس هیچ ظرفیتی برای کنترل این موضوع ندارد!

این در حالی است که مقامات ایرانی طی ماه‌های گذشته یادآور شدند آژانس، آمریکا و ۳ کشور اروپایی نمی‌توانند هم در برابر اقدامات تروریستی رژیم اسرائیل سکوت کنند و جلوی آن را نگیرند و هم خواهان تداوم نظارت و حضور دوربین‌های آژانس در تأسیسات تحت خرابکاری تروریستی باشند. نماینده سابق ایران در سازمان‌های بین‌المللی در وین پیش از این بیان کرده بود: هنگامی که تجهیزات نظارتی آژانس توسط رژیم صهیونیستی از کار می‌افتد، از ایران انتظار نداشته باشید مجددا آن را بدون هزینه‌ای برای این رژیم و بدون هیچ اقدامی از سوی آژانس و کشورهای مدعی بازنصب کند. رئیس سازمان انرژی اتمی هم صراحتا اصرار آژانس برای نصب دوربین در مکان‌هایی که بر اثر عملیات تروریستی صدمه دیده است را در راستای همان عملیاتی دانسته است که علیه ایران انجام شده و گفته است: ما هرگز آن را نمی‌پذیریم. 

 

* اظهارات گروسی پس از نشست شورای حکام

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین دیروز چهارشنبه در کنفرانس خبری خود در «وین» تصریح کرد: رایزنی‌ها با مقامات ایران بی‌نتیجه بود. وی در این باره گفت: «اینطور باید توصیف کنم که رایزنی‌ها و مذاکرات در ایران بی‌نتیجه بود به این مفهوم که ما نتوانستیم مسائل را به پایان و نتیجه برسانیم. من تلاش‌ها برای رسیدن به تفاهم را رها نخواهم کرد اما درباره موضوعاتی که دیروز درباره آن بحث کردیم، نتوانستیم به نتیجه برسیم». مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره مذاکره با مقام‌های ایرانی گفت: «مذاکرات موفقیت‌آمیز نبود. من خواهان احیای ظرفیت نظارت و بازرسی‌‌های مورد نیاز آژانس هستم. خواهان احیای دوربین‌های آژانس، سرویس و تعمیر تجهیزات آژانس و تمام این چیزها هستم و مساله دیگر این است که موضوعات باقیمانده‌ای در مسائل پادمانی داریم. در مذاکرات شما تلاش می‌کنید از مسائل دفاع کنید و چیزهایی را پیشنهاد دهید اما توافق با ما برای ایران امکان‌پذیر نبود». گروسی در ادامه درباره محدودیت‌های نظارتی و بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران گفت: «ما در حال نزدیک شدن به نقطه‌ای هستیم که من نخواهم توانست تداوم دانش آژانس (از فعالیت‌های هسته‌ای ایران) را تضمین کنم». گروسی همچنین در بخشی از کنفرانس خبری خود در پاسخ به سوالی درباره اظهارات رئیس سازمان انرژی اتمی ایران مبنی بر اعتراف آژانس به عدم انحراف برنامه هسته‌ای ایران گفت: «اول از همه من چیزی برای اعتراف کردن ندارم! ما درباره چنین چیزی بحث و گفت‌وگویی نداشتیم! فکر می‌کنم به گزارش‌های پیشین آژانس اشاره کرده‌اند که گفته بودم هیچ انحرافی در برنامه هسته‌ای ایران صورت نگرفته است اما من دیروز درباره این مساله بحثی نداشتم». مدیرکل آژانس در پاسخ به سوالی در ارتباط با برخی گزارش‌ها درباره بازرسی بدنی از بازرسان آژانس گفت: «امیدواریم چنین چیزی مجددا رخ ندهد و دلایلی وجود داشته است اما هر گونه اقدام امنیتی باید با توافقات بین آژانس و تمام کشورها سازگار باشد». گروسی درباره محدود شدن دسترسی آژانس به اطلاعات و فعالیت‌های هسته‌ای ایران توضیح داد: «واضح است طولانی شدن عدم دسترسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تأسیسات ایران و عدم اطلاع از تداوم فعالیت‌های عملیاتی ایران به خودی خود موجب می‌شود من نتوانم اطلاعاتی را درباره آنچه در ایران در حال رخ دادن است، ارائه کنم».

حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در پیامی با تبریک هفته بسیج، «همت بلند، خردمندی، درست‌اندیشی و توکل به خدا» را ابزارهای تجربه‌شده برای غلبه بر مشکلات کشور دانستند. متن پیام رهبر حکیم انقلاب اسلامی به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

هفته‌ بسیج بر همگان مبارک باد، بویژه بر رویش‌های تازه و باطراوت بسیجی که همچنان مانند نسل پیش از خود، فرزندان محبوب امام راحل عظیم‌الشأنند.

عزیزان!

قدرشناس جایگاه خود باشید و بدانید که با همت بلند و در پرتو خردمندی و درست‌اندیشی، و با اعتماد و توکل به خداوند دانا و توانا، می‌توانید در همه‌ مسائل عمومی کشور و ملت، اثربخش و مشکل‌گشا باشید. این تجربه‌ چند دهه‌ ملت ایران است.

والسلام علیکم و رحمه‌الله

سیدعلی خامنه‌ای/ ۳ آذر ۱۴۰۰

با ادامه روند سقوط ارزش لیر و افزایش تورم ناشی از آن، ترکیه به سرعت در حال ورود به جنگی اقتصادی است که تقابل اجتماعی با دولت حاکم را در پی دارد. ارزش واحد پول رسمی ترکیه دیروز چهارشنبه به کمترین نرخ برابری‌اش در مقابل دلار آمریکا در تاریخ 177 ساله این ارز رسید و هر دلار آمریکا 45/13 لیر ترکیه معامله شد. این در حالی است که روز سه‌شنبه، لیر تنها ظرف یک روز 12 درصد از ارزش خود را از دست داد و قیمت دلار در بازار ترکیه وارد کانال 13 لیر شد. با این حال روند سقوط این واحد پول به یادگار مانده از دوران عثمانی که از هفته گذشته با ورود دلار به کانال 10 لیر آغاز شده بود، دیروز نیز متوقف نشد و لیر ۳ درصد دیگر ارزش خود را از دست داد. بدین ترتیب ارزش لیر ترکیه از ابتدای سال 2021 تقریبا نصف و تنها طی یک هفته اخیر سه‌چهارم شده است. 

با آنکه رجب طیب‌ اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه در آخرین سخنرانی‌اش از سیاست پولی خود برای بانک مرکزی دفاع کرده و متعهد شده بود دولتش در جنگ اقتصادی -یا همان‌طور که خود به آن اشاره کرده «جنگ استقلال»- که دلالان و بیگانگان علیه کشورش راه انداخته‌اند، پیروز می‌شود اما نخستین واکنش بازار به ادعاهای او سقوط 15 درصدی لیر طی 48 ساعت بود. 

کارشناسان اقتصادی این کشور از جمله رئیس پیشین بانک مرکزی در رسانه‌ها گفته‌اند دلیل اصلی سقوط لیر، دخالت شخص اردوغان در مناسبات مالی بین‌بانکی و تاکید مکرر او بر کاهش نرخ بهره به‌ منظور تقویت اقتصاد کشور است. 

واکنش جامعه و مخالفان سیاسی حزب حاکم عدالت و توسعه به این تحولات، بحران را پیچیده‌تر از صرفا یک بحران اقتصادی شبیه آنچه ترکیه حدود ۲ دهه پیش تجربه کرد، کرده است. 

تظاهرات عمومی ضد دولتی در اعتراض به وخامت اوضاع اقتصادی از روز جمعه گذشته با تجمع هزاران کارگر در شهر ازمیر آغاز شد که به گرانی، تورم و سقوط ارزش پول ملی اعتراض داشتند. روز سه‌شنبه اما مردم ۲ شهر بزرگ ترکیه، استانبول و آنکارا به خیابان‌ها سرازیر شده و علیه اردوغان، عالی‌ترین مقام این کشور شعار دادند. به دنبال تظاهرات در خیابان‌های استانبول، پلیس اقدام به بستن میدان مرکزی شهر، (میدان «تقسیم») کرد. پلیس استانبول همچنین مسیر راهپیمایی معترضان در «کادیکوی» را مسدود کرد تا آنها مجبور شوند در مسیر مخالف حرکت کنند. 

در پایتخت ترکیه نیز هزاران نفر در اعتراض به وضعیت اقتصادی تجمع کرده و خواستار کنار رفتن حزب حاکم از قدرت شدند. 

این در حالی است که روزنامه‌های چاپ آنکارا، هر روز عکس و تیتر جلد خود را به موضوع گرانی دلار اختصاص داده و نسبت به تنگنای مالی شدید ده‌ها میلون نفر از مردم فقیر هشدار می‌دهند. 

رهبران احزاب اپوزیسیون نیز نهایت بهره را از بی‌ثباتی سیاسی- اقتصادی ترکیه برده و شدیدترین حملات را به عملکرد حزب عدالت و توسعه و رهبر آن اردوغان وارد می‌کنند. 

از پنجشنبه گذشته که فاز جدید و شدید سقوط لیر آغاز شده، عمده رسانه‌ها و رقبای سیاسی دولت آنکارا، تعارف را با اردوغان و مسؤولان دولتی کنار گذاشته و خواهان استعفای او و برگزاری فوری انتخابات شده‌اند. اوج این حملات را از سوی «کمال قلیچ‌دار اوغلو» رهبر «حزب جمهوری‌خواه خلق» شاهد بودیم که به عنوان رهبر بزرگ‌ترین حزب پارلمانی پس از حزب اردوغان و حامیان پان‌ترکش در حزب حرکت ملی، توئیت زد و خطاب به رئیس‌جمهور نوشت: «اردوغان! فورا انتخابات برگزار کن». 

او سپس در چندین برنامه تلویزیونی از جمله شبکه «خبر ترک» درخواستش برای برگزاری انتخابات زودهنگام را تکرار کرد که به نظر می‌رسد در حال تبدیل به خواستی عمومی است. 

«علی باباجان» اقتصاددان مشهور و رهبر حزب آینده که تا چندی پیش متحد اردوغان بود نیز صریحا به رئیس‌جمهور حمله می‌کند. او این هفته گفت: «جناب اردوغان بس است. چرا نمی‌خواهید وضعیت را کنترل کنید؟ گذر دلار از 13 لیر، تبعات سنگینی دارد و ما داریم به تمام معنی غرق می‌شویم».

«سلجوق گچر» از اقتصاددانان برجسته ترکیه نیز گفت: «دلار از کنترل خارج شده است. وضعیت فعلی تداوم دارد و رسیدن نرخ یک دلار به 15 لیر، پیش‌بینی عجیب و بدبینانه‌ای نیست».

سیاستمدارانی همچون کمال قلیچ‌دار اوغلو، علی باباجان، مرال آکشنر، احمد داووداوغلو، تمل کاراملا اوغلو و دیگران، خواهان برگزاری انتخابات پیش از موعد هستند و بر این مساله تاکید می‌کنند که اوضاع از کنترل خارج شده و تنها راه گذار از بحران و نجات ترکیه، این است که اردوغان و باغچلی، در یک انتخابات دموکراتیک از صحنه قدرت کنار ‌زده شوند. اما اردوغان دیروز اعلام کرد: «بگذارید خیال شما را راحت کنم. خبری از انتخابات پیش از موعد نیست و انتخابات ترکیه در موعد مقرر و در ششمین ماه سال 2023 خواهد بود. کسانی که هر روز بر طبل انتخابات می‌کوبند، هیچ مبانی و اصولی ندارند و فقط به دنبال ماجراجویی هستند. ما با تمام توان در حال خدمت هستیم و انتخابات بر اساس تقویم رسمی برگزار خواهد شد».

او پیش‌تر روز سه‌شنبه در نشست کابینه در واکنش به سقوط 12 درصدی ارزش پول ملی ترکیه گفته بود: «ما مصمم هستیم از طریق سرمایه‌گذاری، تولید و اشتغال‌زایی، هر چیزی را که صحیح است برای کشورمان انجام دهیم و سیاست اقتصادی ترکیه بر اساس صادرات بنا نهاده شده است». 

او مدعی شد افزایش قیمت‌ها در نتیجه افزایش قیمت ارز به طور مستقیم بر سرمایه‌گذاری، تولید و اشتغال‌زایی تاثیری نخواهد گذاشت و نرخ رقابتی ارز منجر به افزایش سرمایه‌گذاری، تولید و اشتغال خواهد شد. او بار دیگر قول داد کاهش شدید ارزش پول ملی، باعث افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها نشود. 

با این وجود به وضوح و در کوتاه‌مدت، سقوط ارزش لیر باعث تورم افسارگسیخته در کشوری شده که به نظر می‌رسد به خاطر بحران‌آفرینی‌های فرامرزی اردوغان دیگر مزیت صادراتی و جذب سرمایه‌گذاری بین‌المللی در دهه‌های اخیر را از دست داده است. ترکیه در حال حاضر با تمام کشورهای همسایه‌اش درگیر منازعات مرزی یا سیاسی است. از ارمنستان در منتهی الیه شرق فلات آناتولی گرفته تا اشغال مناطق شمالی عراق و سوریه و از منازعات سرحدات غربی ترکیه با یونان و قبرس در جزایر دریای اژه و مدیترانه شرقی و قبرس شمالی گرفته تا دخالت نظامی در لیبی. 

جالب اینکه رئیس‌جمهور ترکیه خود به درگیر شدن کشور در جنگی اقتصادی که منشأ بین‌المللی دارد اعتراف می‌کند، با این حال سقوط ارزش لیر را گناه فرصت‌طلبان داخلی می‌داند. 

همزمان با افزایش مجدد نرخ دلار، برای چندمین بار متوالی در سال جاری میلادی، نرخ بنزین، گازوئیل، نان، گوشت و دیگر مواد غذایی نیز در ترکیه بالاتر رفت و همه این اتفاقات در حالی روی داده که میلیون‌ها نفر از کارگران ترکیه، حقوق کف 3 هزار لیری دریافت می‌کنند و قرار است قیمت هر یک قرص نان 230 گرمی به 4 لیر برسد. 

در چنین شرایطی یکی از سیاستمداران نزدیک به اردوغان با توصیه به میلیون‌ها خانوار در معرض گرسنگی ترکیه مبنی بر اینکه «کمتر بخرید، کمتر بخورید!» به آتش خشم مردم دامن ‌زده است. پاسخ عمومی به او این بود که دور ریز غذا اختصاص به درصد کمی از شهروندان دارد. بلافاصله دور جدید اعتراضات خیابانی و راهپیمایی زنان و مردان قابلمه و ماهیتابه به دست در خیابان‌های آنکارا و استانبول آغاز شد، در حالی که در کشوری با تناقض‌های سیاسی و قومیتی مثل ترکیه اصلا بعید نیست معترضان در صورت ادامه بی‌توجهی حاکمیت، سلاح فلزی دیگری جز ماهیتابه به دست بگیرند. 

مهدی باقری: صنعت لوازم خانگی بعد از مشتقات نفتی، یکی از مهم‌ترین و ارزآورترین صنایع در دنیا محسوب می‌شود. به عنوان مثال چین سالانه 93 میلیارد دلار، آلمان بیش از 14 میلیارد دلار و ترکیه 13 میلیارد دلار از صادرات لوازم خانگی ارزآوری دارند. در ایران هم بعد از خروج شرکت‌های کره‌ای، توجه ویژه‌ای به این صنعت شد و امید است با یک برنامه‌ریزی مناسب، کشورمان هم تبدیل به یکی از قطب‌های تولید و صادرات لوازم خانگی در منطقه و سپس جهان شود. 

بررسی‌ها نشان می‌دهد سال 98 همزمان با حضور شرکت‌های کره‌ای، صادرات لوازم خانگی کشورمان 170 میلیون دلار بوده که رفته‌رفته با خروج این شرکت‌ها در سال 99، میزان صادرات به بیش از 200 میلیون دلار رسیده است. 

پیش‌بینی می‌شود با حمایت از این صنعت و ممنوعیت واردات لوازم خانگی، در 10 سال آینده با توجه به رشد سالانه 18 درصدی صادرات لوازم خانگی، به صادرات 900 میلیون دلاری در سال 1409 و صادرات بیش از یک میلیارد دلاری در سال 1410 برسیم. 

از آنجا که در دهه‌های 70 و 80 اعتماد کمتری به توان داخلی بود، شرکت‌های مختلف مانند ال‌جی و سامسونگ به بازار لوازم خانگی ایران ورود کردند. آن زمان کمتر کسی فکر می‌کرد روزی بتوان از صادرات لوازم خانگی ارزآوری کرد. 

صادرات یکی از مهم‌ترین رکن‌های اقتصاد برای هر کشوری است. صادرات می‌تواند موجب ارز‌آوری، رونق اقتصادی، اشتغال‌زایی، گسترش دایره ارتباطات، افزایش کیفیت محصولات، جبران آسیب‌های ناشی از کاهش تقاضا در بازار داخلی و... شود. در سال‌های اخیر با توجه به تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه کشورمان و افزایش مشکلات اقتصادی، یکی از بهترین راهکار‌ها برای حل این مشکلات، صادرات است. در دهه‌های اخیر بیشترین صادرات ایران مربوط به نفت بوده اما با توجه به اینکه نفت یک نعمت خدادادی است و روزی تمام می‌شود، باید به فکر جایگزین‌های دیگری برای صادرات بود. حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای رهبر حکیم انقلاب اسلامی در سال‌های اخیر بارها تاکید فرموده‌اند که باید وابستگی کشور به صادرات نفت از بین برود. در ۲ سال اخیر بعد از خروج شرکت‌های کره‌ای از بازار لوازم خانگی، این صنعت جانی دوباره گرفت و نه‌تنها نیاز بازار داخلی را برآورده کرد، بلکه در حال حاضر به کشورهای مختلف دنیا لوازم خانگی صادر می‌کند. 

بنا به گفته عباس هاشمی، دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی، سهم صادرات لوازم خانگی در ۲ ماه ابتدایی امسال 54 میلیون دلار بوده ‌است که رشدی 34 درصدی نسبت به مدت مشابه پارسال دارد. کشور‌های عراق، افغانستان، حوزه CIS، شمال آفریقا و حوزه خلیج‌فارس، عمده کشور‌ها و مقاصد صادراتی لوازم خانگی ایرانی در این مدت بوده‌اند. 

همچنین کیوان گردان، مدیرکل صنایع برق، فلز و لوازم خانگی وزارت صنعت، معدن و تجارت بیان کرد سال 99، صادرات لوازم خانگی حدود 200 میلیون دلار بوده و هدف تعیین‌شده برای امسال، صادرات 600 میلیون دلاری لوازم خانگی است؛ هدفی که با فروش 54 میلیون دلاری در ۲ ماه اول امسال، دور از ذهن نیست. 

بر اساس آمار موجود، درآمد سالانه ایران از صادرات لوازم خانگی به طور میانگین حدود 200 میلیون دلار است. وزارت صنعت، معدن و تجارت برای صادرات لوازم خانگی در سال 1400، رشد بین 10 تا 15 درصدی را در نظر گرفته که با توجه به توان داخل و تلاش تولیدکنندگان و صنعتگران، امیدوار به تحقق این امر هستیم. 

کولر آبی، آبگرمکن و یخچال و فریزر کالاهای اصلی ایران در صادرات لوازم خانگی هستند که بیشترین سهم را در ارزآوری دارند و با توجه به صادر شدن لوازم خانگی دیگر مانند ماشین لباسشویی و تلویزیون، متوجه جان گرفتن صنعت لوازم خانگی می‌شویم؛ صنعتی که کمتر کسی فکر می‌کرد بتواند بعد از خروج کره‌ای‌ها نیاز داخل را بر‌آورده کند اما در حال حاضر نه‌تنها نیاز داخل را بر‌آورده کرده بلکه صادرات و ارزآوری نیز داشته است که سهم کشور‌های عراق، افغانستان، ترکیه، پاکستان، امارات و اردن از بقیه کشورها بیشتر است. 

زمانی که رهبر بزرگوار انقلاب فرمودند نباید به نفت متکی بود، در همان زمان اندیشمندان، اقتصاددانان و صنعتگران راهکار‌ها و پیشنهادات خود را ارائه دادند؛ پیشنهاداتی مانند صادرات فرش و صنایع دستی، پسته، زعفران، میوه‌جات، سبزیجات، چرم و... اما کمتر کسی آن زمان فکر می‌کرد بتوانیم امید به ارز‌آوری 600 میلیون دلاری از صنعت لوازم خانگی داشته باشیم. 

حال بر اساس اخبار موجود، شرکت‌های کره‌ای خواهان بازگشت به ایران هستند؛ آن هم زمانی که خودمان به خودکفایی رسیده‌ایم و می‌توانیم بیش از 65 درصد قطعات مورد نیاز در صنعت لوازم خانگی را خودمان تولید کنیم. زمانی 60 درصد بازار لوازم خانگی در اختیار کره‌ای‌ها بود و خوشبین‌ترین افراد هم نمی‌توانستند تصور کنند تولید‌کنندگان داخلی بتوانند روزی نیاز بازار داخل را برآورده کنند و در کنار آن صادرات هم داشته باشیم. تمام این اتفاقات نتیجه اعتماد به دانشمندان، صنعتگران و تولیدکنندگان است که رهبر معظم انقلاب رهبری بارها بر این نکته تاکید کرده‌اند.